Stel, je woont samen met jouw vriend(in) en jullie hebben samen een huis gekocht dat op allebei jullie naam staat geregistreerd. Er is dan sprake van een ‘eenvoudige gemeenschap’. Om dit huis te kunnen betalen hebben jullie samen een hypotheek afgesloten. Jullie hoefden minder te lenen omdat jij een schenking [1] van € 100.000 hebt gekregen van jouw ouders. Na een paar jaar besluiten jullie te gaan trouwen [2], zonder dat jullie naar de notaris gaan om huwelijkse voorwaarden op te stellen. Weer een paar jaar later is de koek op en gaan jullie scheiden. Jij vindt het eerlijk dat jij het bedrag van € 100.000 terug krijgt, maar is daar wel een juridische grondslag voor als jullie hier verder niets over hebben afgesproken?
(Beperkte) gemeenschap van goederen
Het is inmiddels alweer ruim zes jaar geleden dat de wet over de gemeenschap van goederen is veranderd. Vanaf 1 januari 2018 geldt in Nederland dat als men gaat trouwen zonder dat er huwelijkse voorwaarden op zijn gesteld bij een notaris, er een (beperkte) gemeenschap van goederen ontstaat, waarin echtgenoten ieder voor de helft (50/50) gerechtigd zijn. Wat voor het huwelijk privévermogen was blijft privé. Wat echtgenoten na het sluiten van het huwelijk verkrijgen, al dan niet in gezamenlijk eigendom, valt in de gemeenschap, maar ook hetgeen partijen al in gezamenlijk eigendom (ongeacht de deelgerechtigdheid) hadden valt in de gemeenschap. Er zijn dan dus drie vermogens te onderscheiden:
- het privévermogen van de ene echtgenoot;
- het privévermogen van de andere echtgenoot, en
- het vermogen van de gemeenschap van goederen.
De aangegane hypotheek wordt een gemeenschapsschuld.
Voorbeeld
Even terug naar het voorbeeld. Het huis is voor het huwelijk gekocht voor € 300.000. Daarvoor is € 200.000 geleend bij de bank (een hypotheek) en € 100.000 heb jij voldaan van jouw eigen geld. Het huis valt vanaf de datum van het huwelijk in de gemeenschap van goederen. De hypotheek is vanaf diezelfde datum een gemeenschapsschuld geworden. Op het moment dat jij € 100.000 hebt gebruikt voor de financiering van de gemeenschappelijke woning, was er nog geen huwelijk gesloten. Je kan je daarom voor een eventueel vergoedingsrecht niet beroepen op de wettelijke regelingen die gelden voor gehuwden. De samenwoners, ook al zijn zij op een later moment gehuwd, kunnen slechts terugvallen op het algemene vermogensrecht en dat blijkt in de praktijk nog niet zo makkelijk te zijn.
Oplossing?
Maar hoe lossen we dit dan op? Als we even verder inzoomen, dan heb jij eigenlijk met jouw € 100.000 geïnvesteerd in een gemeenschappelijk goed. Je kan dan zeggen dat jij voor ‘jouw deel’ € 50.000 hebt gebruikt en dat jij het deel van de ander € 50.000 hebt ‘voorgeschoten’. Jij hebt een vordering op jouw vriend(in) en jouw vriend(in) heeft een schuld aan jou. Op het moment dat jullie trouwen, valt de vordering buiten de gemeenschap, aangezien deze is ontstaan vóór het huwelijk.
De schuld kan echter gekwalificeerd worden als een schuld ‘ten behoeve van een gemeenschappelijk goed’, namelijk het huis, waardoor het op grond van de wet een gemeenschapsschuld wordt. Beide echtgenoten zijn draagplichtig voor een gemeenschapsschuld. Dit leidt tot de (onredelijke) uitkomst, dat jij de helft van de schuld aan jezelf dient te voldoen. De oplossing is dat jij je op het standpunt stelt dat een gelijke draagplicht naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is en dat de draagplicht geheel moet komen te liggen bij degene van wie de schuld is, namelijk jouw (ex)echtgeno(o)t(e).
Er kan dus uiteindelijk wel een oplossing zijn, maar om deze discussie en eventueel een rechtszaak te voorkomen kan het raadzaam zijn om huwelijkse voorwaarden op te laten stellen. Wat ook mogelijk is om al in een eerder stadium een samenlevingsovereenkomst op te stellen, waarbij jullie aangeven dat voornoemde schuld buiten enige gemeenschap blijft, mochten jullie in de toekomst gaan trouwen.
Er zit nog wel één addertje onder het gras en dat is de rechtsfiguur ‘verjaring’. Hierover vertel ik je volgende maand meer!
Bevind jij je nu in een dergelijke discussie, of kan deze in de nabije toekomst opspelen en wil je graag meer informatie? Neem vrijblijvend contact met mij op. Ik ben te bereiken op 035-6015907 en per e-mail op: i.vanschip@bresadvocaten.nl. Ook voor andere familierechtelijke zaken sta ik voor u klaar!
[1] Daar waar ‘schenking’ staat kan ook “erfenis” worden gelezen..
[2] Daar waar ‘trouwen’ of ‘huwelijk’, ‘huwelijkse voorwaarden’ of ‘echtgenoten’ staat, kan ook ‘geregistreerd partnerschap’, “partnerschapsvoorwaarden of ‘partners’ worden gelezen.
